Η βιομηχανία παραγωγής μαιμού αντιστασιακών

Άρθρο της εφημερίδος "ΤΟ ΒΗΜΑ" 30/11/2003

Αντιστασιακοί από την... κούνια τους!
Οι κατά παρέκκλιση διορισμοί στο Δημόσιο και η νέα παράταση των επιτροπών κρίσεων Β. ΧΙΩΤΗΣ

Μια βιομηχανία παραγωγής τίτλων για αντιστασιακή δράση κατά τη γερμανική κατοχή που στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για πρόσβαση στο Δημόσιο εξακολουθεί να λειτουργεί, έξι δεκαετίες μετά τη λήξη της Εθνικής Αντίστασης. Από τα επίσημα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του «Το Βήμα», προκύπτει ότι την περίοδο 1996-2002 αναγνωρίστηκαν ως αντιστασιακοί 79.910 άτομα, τα οποία στην πλειονότητά τους έχουν γεννηθεί μετά το 1930! Οταν ο Ανδρέας Παπανδρέου θέσπιζε στη Βουλή το 1982 τον νόμο 1285 αναγνωρίζοντας τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, σίγουρα δεν μπορούσε να φανταστεί τι θα επακολουθούσε.
Ως το πρώτο εξάμηνο του 1989 είχαν ήδη αναγνωριστεί 171.371 αντιστασιακοί και διατυπώθηκαν οι πρώτες υποψίες ότι στη διαδικασία είχε παρεισφρήσει η κομματική συναλλαγή, εκθέτοντας τα πολιτικά κόμματα που υποστήριξαν θερμά τον θεσμό, αλλά και την ίδια την προσφορά των αληθινών αντιστασιακών. Ο θόρυβος που έγινε τότε για τους αντιστασιακούς-«μαϊμούδες» οδήγησε την κυβέρνηση Μητσοτάκη στην αναστολή του νόμου, ο οποίος όμως τέθηκε και πάλι σε ισχύ με τις διατάξεις του νόμου 2320/1995, ανοίγοντας έναν νέο κύκλο αναγνώρισης αντιστασιακών που συνεχίζεται ως σήμερα. Και αν στον πρώτο κύκλο εφαρμογής του υπήρχαν απλώς υποψίες ότι τα ευεργετήματα της νομοθεσίας απολαμβάνουν και άτομα που δεν έχουν καμία σχέση με την Εθνική Αντίσταση, στον κύκλο που άνοιξε το 1996 και συνεχίζεται, οι υποψίες έγιναν ενδείξεις και αποδείξεις ότι η πλειονότητα των ατόμων που αναγνωρίστηκαν ως αντιστασιακοί δεν είχαν καμιά σχέση με τον αγώνα κατά των κατακτητών, αφού ήταν νήπια ή παιδιά οκτώ ή δέκα ετών!
H μαζική αναγνώριση αυτού του προνομίου εξάλλου δεν σημαίνει μόνο μια άσκοπη αιμορραγία για το Δημόσιο, με την απονομή συντάξεων σε άτομα που δεν το δικαιούνται, αλλά και την παράκαμψη του ΑΣΕΠ στις προσλήψεις στον δημόσιο τομέα, καθώς οι αντιστασιακοί δικαιούνται να διορίζουν τα παιδιά τους στα ΝΠΔΔ κατ' εξαίρεσιν σε ποσοστό 5% του συνόλου των προσλήψεων, αλλά και την προνομιακή μοριοδότησή τους στις προσλήψεις στο Δημόσιο. Οπως προέβλεπε το πρώτο Προεδρικό Διάταγμα που υπεγράφη το 1983 και οι νόμοι που ψηφίστηκαν στη συνέχεια, η αντιστασιακή δράση των δικαιούχων θα διαπιστωνόταν από επιτροπές κρίσεων που όφειλαν να περατώσουν το έργο τους εντός δύο ετών.
Οι επιτροπές αυτές όχι μόνο συνεχίζουν να αναγνωρίζουν αντιστασιακή δράση είκοσι ολόκληρα χρόνια μετά, αλλά πρόσφατα με απόφαση των συναρμόδιων υπουργών εγκρίθηκε νέα παράταση των εργασιών τους! Οι αποφάσεις των επιτροπών αυτών εξάλλου δεν υπόκεινται στον έλεγχο κανενός άλλου οργάνου, παρά μόνον αν είναι απορριπτικές, όπου ο δικαιούχος μπορεί να υποβάλει ένσταση. Με νέα ρύθμιση εξάλλου που προστέθηκε στον νόμο 2320/95, «σε περίπτωση ανεπάρκειας στοιχείων, κατά την ελεύθερη κρίση των επιτροπών, μπορούν να λαμβάνονται επικουρικώς υπ' όψιν υπεύθυνες δηλώσεις δύο τουλάχιστον προσώπων που έχουν την ιδιότητα του αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης που να βεβαιώνουν τη δράση του κρινομένου προσώπου». Ετσι χαρακτηρίζεται αντιστασιακός κάποιος που απλώς έχει γεννηθεί πριν από την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης.
Με τη διαδικασία αυτή έχουν αναγνωριστεί ως σήμερα (σύμφωνα με τα ονόματα που έχουν δημοσιευθεί στα ΦΕΚ) 261.001 αντιστασιακοί, εκ των οποίων 173.581 την περίοδο 1984-1989 και 87.419 την περίοδο 1996-2002. Ενώ στον πρώτο κύκλο, της περιόδου 1984-1989, οι δικαιούχοι είχαν γεννηθεί πριν από το 1920 και ήταν τουλάχιστον έφηβοι την περίοδο της Κατοχής, στον δεύτερο κύκλο η πλειονότητα των ατόμων που χαρακτηρίζονται αντιστασιακοί έχουν γεννηθεί μετά το 1920 και αρκετοί μετά το 1930, γεγονός που σημαίνει ότι είχαν αναπτύξει αντιστασιακή δράση σχεδόν από την... κούνια τους! Στην πλειονότητά τους μάλιστα οι αναγνωρίσεις αφορούν γυναίκες! Ενδεικτικό είναι το ΦΕΚ 1356B που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2000 και κυρώνει τους πίνακες αντιστασιακών που αναγνωρίστηκαν στη Λάρισα. Επί 330 ατόμων οι 211 είναι γυναίκες, δηλαδή ένα ποσοστό 70%, ενώ 30% (93 πρόσωπα) από τον ίδιο πίνακα είναι αντιστασιακοί που έχουν γεννηθεί μετά το 1926.
Ακόμη πιο εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία για το 2001 και το 2002 όπου οι αντιστασιακοί σε ηλικία μικρότερη των δέκα ετών είναι ο κανόνας. Στο ΦΕΚ 552 της 14ης Μαΐου 2001 το 90% των αντιστασιακών έχουν γεννηθεί μετά το 1930 και κάποιοι το 1933 και κατάγονται όλοι από την Αρτα. Ο Νομός Αρτας κατέχει έτσι κι αλλιώς τα πρωτεία στην αναγνώριση αντιστασιακών, ειδικά στον δεύτερο κύκλο της διαδικασίας. Αναγνωρίστηκαν ως αντιστασιακοί 2.695 άτομα την περίοδο 1984-1989 και 9.988 την περίοδο 1997-2001, παρά το γεγονός ότι όσο περνούν τα χρόνια οι δικαιούχοι θα έπρεπε να ελαττώνονται. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στον Νομό Τρικάλων όπου από την απονομή 3.824 αντιστασιακών συντάξεων την περίοδο 1984-1989 χορηγήθηκαν 7.358 νέες συντάξεις την περίοδο 1996-2001. Από όλους αυτούς μόνο ένα ποσοστό 10% ήταν ενήλικοι την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης! Παράκαμψη και παραπλάνηση του ΑΣΕΠ * Ποια είναι τα ευεργετήματα που προβλέπει ο νόμος, εκτός από την απονομή της τιμητικής σύνταξης
Ο μεγάλος αριθμός των αναγνωρισμένων αντιστασιακών στην Ελλάδα δεν θα ήταν τόσο μεγάλο πρόβλημα αν η αρωγή του κράτους σταματούσε στην απονομή μιας τιμητικής και μάλλον χαμηλής σύνταξης. Το πρόβλημα όμως γίνεται σοβαρό λόγω των ευεργετημάτων που έχουν θεσπιστεί για τους αντιστασιακούς και για τα παιδιά τους, τα οποία προσλαμβάνονται με προνομιακό καθεστώς στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ως άτομα «ειδικών κατηγοριών». Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 2190/94, που συμπληρώθηκε από τους νόμους 1648/86 και 2643/98, τα παιδιά των αντιστασιακών έχουν τα δικαιώματα που έχουν θεσπιστεί και για τα παιδιά των πολυτέκνων. Δηλαδή καταλαμβάνουν κατ' εξαίρεση το 5% των θέσεων που προκηρύσσονται στα ΝΠΔΔ ενώ στις προσλήψεις που πραγματοποιούνται στον δημόσιο τομέα υπό τον έλεγχο του ΑΣΕΠ τα παιδιά των αντιστασιακών επιδοτούνται με επιπλέον μόρια 10% και αποκτούν σημαντικό προβάδισμα έναντι των συνυποψηφίων τους.
Δεν είναι βέβαιον ότι όλοι όσοι έχουν χαρακτηριστεί αντιστασιακοί θα επιδιώξουν πρόσληψη των παιδιών τους στο Δημόσιο, αλλά τυπικώς και οι 261.000 που έχουν αναγνωριστεί από το 2004 μπορούν να κάνουν χρήση των ευεργετικών διατάξεων του νόμου και ιδίως οι 87.419 που αναγνωρίστηκαν μετά το 1996. Ενας τόσο μεγάλος αριθμός όμως προκαλεί προβλήματα αθέμιτου ανταγωνισμού στη διαδικασία προσλήψεων στο Δημόσιο, όταν μάλιστα υπάρχουν ενδείξεις ότι η αναγνώριση των αντιστασιακών δεν έγινε και με τόσο διαφανείς διαδικασίες, ούτε μόνο σε πρόσωπα που το εδικαιούντο.
Είναι πολύ πιθανό δηλαδή κάποιοι να διεκδίκησαν την ιδιότητα του αντιστασιακού όχι τόσο για να λάβουν την τιμητική σύνταξη, αλλά για να δώσουν στα παιδιά τους ένα πλεονέκτημα στην προσπάθειά τους να προσληφθούν στο Δημόσιο, αξιοποιώντας κομματικές γνωριμίες αλλά και άλλους τρόπους συναλλαγής που συναντούμε συχνά στο Δημόσιο. Αλλωστε το έντονο ενδιαφέρον που υπάρχει ακόμη από «δικαιούχους» και που οδήγησε πρόσφατα στην παράταση των εργασιών των επιτροπών κρίσεων - εξήντα χρόνια μετά την Αντίσταση - πιστοποιεί ότι όλες αυτές οι ενδείξεις και οι υποψίες δεν απέχουν πολύ από την πραγματικότητα.